EGILEARI BURUZ

VÍCTOR MANUEL SAROBE PUEYO (1925-2012)

Manuel Sarobe Iruñean jaio zen, 1925eko urriaren 17an, jatorriz lesakarra zen euskal jatorriko familia batean. Ez zuen aitarengandik euskara jaso hiztun gisa, baina bai ulermen sakoneko maila batean, eta horri esker, berak esan nahi zuen bezala, lexikoa, «ahotsak», oro har gastronomia eta, bereziki, sarraskia bezalako gai iradokitzaileetatik eta herri-erlijiotasunaren adierazpen artistiko askotarikoetatik atsedenik gabe ikasi ahal izan zituen.

Salomerekin ezkonduta, hiru seme-alaba izan zituen, neska bat eta bi gizon, eta horiek ikasi egin zuten. Batxilergoa egin ondoren, jostundegian aritu zen lehenik, bere aitak bezala, eta gero agente komertziala izan zen erretiroa hartu zuen arte.

Napardi elkarte gastronomikoko lehendakaria izan zen, baita Nafarroako eta Euskal Gastronomi Akademiako kidea ere. Gastronomia lanengatik hainbat sari jaso zituen, hala nola  Gastereo Saria, Urrezko Oliba...

Bere lanik ezagunena La cocina popular navarra (1995) monumentala da, berrogei urte baino gehiagoz bildutako 1.310 errezeten bilduma, non ia desagertutako platerak berreskuratzen dituen ahanzturatik.

Irakurle handia, jakintsua eta bibliofiloa, biltzaile, argazkilari eta dibulgatzaile handia ere izan zen.

Iruñean hil zen 2012ko abenduaren 8an.

IKERTZAILE METODIKO ETA SISTEMATIKOA

Manuel Sarobek denbora eta ahalegin handia eskaini zion elikadura eta gastronomia hiztegiari. Dirudienez, errezeta tradizionalak biltzen zituen aldi berean egin zuen.

Iturri bibliografikoak, ahozkoak, artxiboetako dokumentuak eta hemeroteka erabili zituen.

Bere artxibo pertsonal argitaragabean hiru fitxategi berde ilun ageri ziren. Lehenengoak A-tik C-ra bildutako hitzak biltzen ditu; bigarrenak, D-tik O-ra bitartekoak; eta hirugarrenak, P-tik Z-ra bitartekoak.

Fitxategi bakoitzaren barruan hiztegi-fitxak daude, ordena alfabetikoan. Fitxa bakoitzean, oro har, leloa edo sarrera, definizioa, adierak (hala badagokio) eta erregistratzeko erabilitako iturriak daude. Gainera, hitza euskal jatorrikoa bada, kontsignatu egiten da.

Fitxa horiek guztiak eta oharrak digitalizatu egin dira eta orrialde honetan aurkezten den lana osatzen dute. Gainera, artxiboan sartzen dira azterketa lexikografikoa egiteko.
 

20.000 DIAPOSITIBA DIGITALIZATU BAINO GEHIAGO

Etnografia-balio handiko argazki-bilduma zoragarri hau («ez argazkigintzakoa, inoiz ez bainintzen artista izan», aitortu zuen apalki), erabat digitalizatuta eta antolatuta dago Artxiboan.

Bolumen izugarria izan arren, Sarobek bere eduki guztia koaderno beltz batean idazteko erabili zuen zehaztasunak eta diapositiba kaxen zenbakiak erraztu zuten lan hau.

Argazkiak serietan multzokatuta daude, batez ere bi gairi buruzkoak. Lehenik eta behin, erlijiotasun herrikoiko ekitaldi ugariren (erromeriak, jaiak...) lekuko diren ikonoak dira, oso ondo antolatuak eta datatuak. Kantu erlijiosoen bildumarekin duten harremana dela eta, garrantzi handiko testigantzak dira. Bigarrenik, beste batzuek gastronomiaren eta jai-giroaren alderdiak erretratatzen dituzte. Horien artean, sarraskiari eskainitakoak nabarmentzen dira.
 

AUDIO-GRABAZIOEN 100 ORDU BAINO GEHIAGO

Erromesaldiei eta erromesaldiei lotutako kantu tradizional erlijiosoen grabazio bilduma handia dagoeneko digitalizatuta dago. APIN/NOMAn kontsulta daiteke.

Zinta magnetikoen kontserbazioaren digitalizazioaz gain, bildumaren karatuletan ondo identifikatutako kantuak sailkatu eta dokumentatu egin dira.

Kantu horiek beren bildumako argazkiekin duten erlazioak balio erantsia ematen dio multzoari.

Gainera, Maite Mauleonek bere liburuetan prestatutako partiturak baliatu dira kantu hauen dokumentaziorako.
 

ARTXIBO PERTSONALA, ORAINDIK ARGITARATU EZ DIREN EDO GUTXI EZAGUTZEN DIREN ONDARE-BITXIEKIN

Lan berri garrantzitsuenak digitalizatuta, editatuta eta publikoaren eskura dauden arren, oraindik ere artxibo pertsonalean lanean jarraitzen dugu, aberastasun handikoa.

Bere lanik ezagunenetik, La cocina popular navarra de 1995 izenekotik, adibidez, laster argitaratuko ditugun errezeta ugari gelditu ziren argitara eman gabe.

Audio-grabazioak digitalizatzen ere jarraituko dugu, elkarrizketak eta herri-kulturako askotariko gaien soinu-erregistroak eginez.

Era berean, Asun Balzola eta Alicia Ríosekin lan egin zuen Ipuin betegarriak bezalako bere lan ezezagunena zabalduko dugu.

Hau izango da ikertzaile nekaezin honen omenezko orrialdea.